gepest worden

Verschil tussen plagen en pesten
	Studieondersteuning Studentenpsychologen
Pesten aanpakken
Er is al veel geschreven over pesten. Het is bekend dat pesten veel voorkomt op lagere en middelbare scholen. Wellicht ben jij zelf gepest als kind en ondervind je nog steeds hinder van de gevolgen hiervan. Meer informatie over mogelijke gevolgen van gepest zijn aanpakken Wanneer je nu gepest wordt, is het belangrijk daar iets aan te doen. Pesten houdt immers niet op na de kindertijd. Ook wanneer je ouder wordt kan je te maken krijgen met gepest worden en dat kan een enorme impact op je leven hebben. Pesten vindt plaats op de werkplek, maar uit ons werk met studenten is gebleken dat pesten bijvoorbeeld ook plaats vindt in huizen en op studentenverenigingen. Het wordt vaak niet als zodanig onderkend, maar doet op geen enkele manier onder voor andere pestsituaties. In het rapport 'De Introductieperiode in 2002' van de Landelijke Kamer van Verenigingen wordt dan ook aandacht gegeven aan het voorkomen van pesten tijdens de introductieperiode. Wanneer je gepest wordt, is het van belang je te informeren over pesten en te werken aan een verandering van je situatie.
Soms wordt pesten afgedaan als plagerij of als een onschuldig spelletje. Als je gepest bent, heb je ervaren dat pesten heel wat verder gaat en dat het kan leiden tot een zeer ongelukkig gevoel. Wat is pesten nu eigenlijk? Pesten is het systematisch uitoefenen van psychische en / of fysieke mishandeling door één of meerdere individuen op een persoon, die niet in staat is zich te verdedigen. Een belangrijk kenmerk van pesten is de scheve machtsverhouding. De pester oefent macht uit en de gepeste voelt zich machteloos. Daarnaast is pesten meestal langdurig en intensief. Pesten heeft nadelige gevolgen voor het slachtoffer. Hij kan er veel last van ondervinden en ziet zich niet in staat zich te verweren. Doet hij dit wel, dan kan het gepest nog eens in felheid toenemen. Plagen daarentegen is van een heel andere orde. Bij plagen is er sprake van incidenten. De ene persoon zegt iets tegen de andere. Er volgt een reactie en daarmee is het dan meestal wel afgedaan. Meestal gaat het er met name om elkaar voor de gek te houden. De macht blijft aan beiden kanten ongeveer gelijk. Daarnaast is de geplaagde in staat zich te verweren en vindt er geen langdurige schade op het psychische of fysieke vlak plaats.
Niet alleen kinderen pesten
Maar al te vaak wordt gedacht dat pesten iets is dat alleen kinderen doen. Dit is echter een mythe. Ook volwassenen kunnen er een handje van hebben. Buren kunnen elkaar het leven zeer zuur maken en ook op de werkvloer kan pesten aan de orde van de dag zijn. Iemand wordt bijvoorbeeld achter zijn rug om uitgelachen, in gesprekken buitengesloten, maar ook computerbestanden worden gewist of belangrijke telefoontjes worden niet doorgegeven. De sfeer is verslechterd en personen kunnen er enorm veel last van ondervinden. Hoe vaak komt dit alles nu eigenlijk voor? Zo'n 23 % van de leerlingen in het basisonderwijs wordt regelmatig gepest. In het voortgezet onderwijs is dat 6 %. Op de werkvloer wordt 10% van de werknemers regelmatig gepest. Hoe zit het met studenten? Precieze cijfers zijn niet bekend. Wel horen studentenpsychologen regelmatig dat ook onder studenten flink gepest kan worden. Er zijn bepaalde groepen, zoals sommige disputen, jaarclubs, verenigingen of huizen, waar pesten zeer sterke vormen aan kan nemen.
Mogelijke gevolgen van gepest worden
Wanneer je gepest wordt, kan dat een negatieve stempel op je leven drukken. Je kunt je erg ongelukkig voelen door het gepest. Je kunt last krijgen van klachten, zoals je onzeker, machteloos en buitengesloten voelen. In het latere leven kan een pestverleden zijn sporen nalaten. Deze sporen zijn terug te vinden in onder meer nachtmerries, depressies en gebrek aan zelfvertrouwen. Wanneer je lang gepest wordt of bent, kun je onzeker worden, moeite hebben andere mensen te vertrouwen en relaties aan te gaan, alsook psychische en lichamelijke klachten krijgen.
Wat te doen als je gepest wordt
Pesten is geen onschuldig spelletje. Alleen maar flink zijn en je erover heen zetten - zoals ouders of leerkrachten wel eens zeggen - werkt meestal niet. Als je momenteel het slachtoffer bent van pesten, dan kan dat een groot probleem voor je zijn. Je leven wordt er vaak behoorlijk door overschaduwd. Het kan zijn dat je dagelijks last ondervindt van je 'pester'. Slachtoffer zijn van pesten is niet iets om je voor te schamen! Dagelijks worden er in ons land duizenden mensen gepest, van jong tot oud. Net als jij denken ze misschien dat ze er alleen in staan. Je staat er echter niet alleen in en hoeft dit probleem ook niet alleen te dragen. Misschien is er iemand in je omgeving met wie je er over kunt praten en die je om raad kan vragen. Is dit niet het geval en wil je er graag met iemand over praten, dan kan je altijd contact opnemen met de studentenpsychologen. Wil je zelf graag iets doen aan het pesten, dan kunnen de volgende stappen je daarbij helpen. Deze stappen zijn gebaseerd op de website www.pesten.net, een zeer informatieve website die de moeite waard is ook eens te bekijken.
1. Het probleem erkennen
Bagatelliseer het pesten niet. Gepest worden is vernederend. Je voelt je onderuit gehaald. Het veroorzaakt veel pijn en verdriet en het is heel naar rond te lopen met een gevoel van waardeloosheid. Probeer je niet af te sluiten of voor de wereld op de vlucht te slaan. Zie de realiteit onder ogen. Afleiding kan soms wel verlichting geven op de korte termijn, maar door vluchten lost het zich helaas niet op.
2. Inzicht in de situatie krijgen
Gepest worden is in de regel niet jouw schuld. Als je gepest wordt is dat niet iets waarom je hebt gevraagd. Het overkomt je en er is meestal geen duidelijke aanleiding. Het zit hem niet zozeer in jou, maar in de pester. Je zou je zelfs af kunnen vragen waarom een weldenkend mens de behoefte zou voelen te pesten. Het is niet o.k. een ander moedwillig pijn te doen. De pester zal dat misschien niet zo zien. Hij of zij houdt zich niet bezig met de gevoelens die het pesten bij jou oproept. Je zal zelf dus in actie moeten komen om dit onrecht een halt toe te roepen.
3. Schrijven als middel tot inzicht en verwerking
Gepest worden of een pestverleden hebben geeft veel mensen een gevoel van schaamte. Om die reden verzwijgen ze het voor anderen. Ze kroppen hun ervaringen op, waardoor de spanning nog hoger oploopt. Schrijven kan een veilige manier zijn om toch je verhaal te doen. Door te schrijven over het pesten, krijg je meer inzicht in wat er precies gebeurt. Daarnaast kan het opluchten het aan papier toe te vertrouwen.
4. Over het probleem praten
Praten over je problemen is voor veel mensen een heel moeilijke stap en als je gepest bent is het mogelijk nog moeilijker, omdat je wellicht minder vertrouwen hebt in andere mensen dan voorheen. Praten kan echter enorm opluchten. De ander kan je steunen en raad geven en je voelt je niet meer alleen met je probleem. Zoek een persoon uit die je wel vertrouwt. Is er niemand die je durft te vertrouwen dan kan je ook op zoek gaan naar een hulpverleningsinstantie. Ook de studentenpsychologen kunnen je verder helpen.
5. Pesten een halt toeroepen
Het pesten een halt toeroepen zal een onmogelijke opgave lijken. Er is echter wel een manier die je kunt proberen om het gepest op te laten houden. Geef duidelijk je grenzen aan. Pestgedrag kan vaak zolang doorgaan, omdat het door alle betrokkenen doodgezwegen wordt. Probeer er dus toch iets van te zeggen. Wanneer je aangeeft dat iemand over jouw grenzen gaat en je daar last van ondervindt probeer je de ander dan niet te overtuigen van je gelijk, maar deelt alleen maar mede. Geef aan: 'Ik vind het vervelend dat...'. En wanneer er commentaar op volgt, kun je antwoorden 'Dat kan je allemaal wel vinden, maar ik vind het vervelend dat...'.
Oplossingen van andere studenten
Studenten die zelf gepest zijn, komen soms bij de studentenpsychologen terecht. Van hen hebben we een aantal oplossingen gehoord die zij zelf hebben bedacht en gebruikt om het pesten tegen te gaan. Eén van de zaken die genoemd worden is hoe zelfinzicht bij kan dragen aan een oplossingen. Sommige studenten schrijven of praten over het pesten. Vaak levert dit het inzicht op dat je er helemaal niet tegen moet kunnen. Dat kan goed zijn om te beseffen. Een andere oplossing is het opzoeken van een andere groep mensen en opnieuw beginnen. Sommige studenten zoeken een ander huis om in te wonen, of stappen uit hun jaarclub. Dat zijn grote stappen om te nemen, maar ze kunnen zeer effectief zijn. Fysiek zelfvertrouwen opbouwen, door op zelfverdediging of een vechtsport te gaan draagt soms ook bij tot een oplossing. Geweld toepassen is meestal geen goede oplossing. Er zijn wel goede ervaringen zijn gerapporteerd met het gebruiken van de kracht van de tegenstander als je door iemand wordt vastgepakt.
Hulp zoeken
Als je jouw gesprekstechniek effectiever wilt maken raadpleeg dan overzicht gesprekstechnieken Wanneer je merkt dat je er niet alleen uitkomt, kan het goed zijn professionele hulp te zoeken. De studentenpsycholoog kan je een heel eind op weg helpen.
©, 2011 Cathelyne Filippo, Studentenpsycholoog Universiteit Leiden