'Tentamen doen en tentamenvrees'

	Studieondersteuning Studentenpsychologen
Aanpak examenvrees

Iedereen die een examen moet doen zal zich min of meer gespannen voelen en zal wel eens wat piekeren over dit examen. Maar als dit heel sterk is, dan kan er sprake zijn van examenvrees. Lichamelijke spanning heeft weinig invloed op presteren, maar gepieker kan dat wel hebben. Examenvrees hangt samen met gedachten en denkpatronen die een angstig gevoel veroorzaken. Dit gepieker gaat meestal over: het examen ('zeer moeilijk', 'zeer veel', 'veel te weinig tijd') over jezelf ('ik kan het niet', 'ik raak geblokkeerd', 'ik vergeet het allemaal') over de gevolgen van zakken ('het hele jaar mislukt', 'm'n studie gaat eraan', 'm'n ouders worden boos') Deze gedachten en denkpatronen be�nvloeden de drie fasen van examen doen, namelijk de voorbereiding op het examen, het examen zelf en de evaluatie na afloop. In iedere fase kunnen in samenhang met examenvrees specifieke problemen optreden. Gelukkig kun je deze problemen aanpakken.
Voorafgaand aan het tentamen
Bereid je goed voor Angstig makende gedachten kunnen leiden tot uitstel van studeren en tot oppervlakkig met te weinig aandacht verwerken van de leerstof. De achtergrond hiervan is dat iemand die sterk het gevoel heeft dat iets niet gaat lukken, zich niet meer durft te wagen aan de (studie)taak. Mensen verminderen in zo'n situatie hun inzet en doen iets maar half of helemaal niet. Het lukt toch niet, dus waarom zou je je nog inspannen. Soms levert dat zelfs een soort zelfbeschermend excuus op: 'als ik meer had gestudeerd, dan had ik het best kunnen halen'. Het betekent dat studenten met examenvrees soms niet optimaal zijn voorbereid op het examen. Besef dat wat je verder ook denkt en voelt, een goede voorbereiding de beste garantie is voor een goede resultaat. Vul de studievragenlijst SMART in voor een overzicht van jouw sterke en zwakke punten. Studeer actief Dat wil zeggen: maak onderscheid tussen hoofd� en bijzaken en toets jezelf of je de stof begrijpt (jezelf vragen stellen en oude tentamens te maken). Ga steeds kritisch na hoe je er voor staat, dan kan je op tijd zwakke plekken aanvullen en vertrouwen in jezelf opbouwen. Studeer ook strategisch hetgeen inhoudt dat je de voorbereiding afstemt op de eisen van het komende examen. Probeer niet 'alles' te weten, want dat kan niet en het is ook niet nodig. Het gaat erom dat op het examen blijkt dat je genoeg weet. Studenten die goed zijn in examens zijn 'gevoelig' voor de eisen van het examen. Docenten, het studiemateriaal, oude examens en medestudenten leveren veel aanwijzingen over wat echt belangrijk is. Meer informatie over actief studeren. Plan tijd voor studeren en tijd voor ontspanning Doe aan time management: verdeel de tijd tussen studieactiviteiten en vrije tijd. Maak een schriftelijk werkplan, want uitstellen van 'angstige activiteiten' gaat gemakkelijk. Plan wat reservetijd, want soms gaat het wat trager dan je zelf zou willen en met reservetijd hoef je jezelf niet druk te maken. Zowel te veel als te weinig tijd aan een examen besteden is niet goed. Als je te veel tijd nodig hebt, dan durf je waarschijnlijk geen onderscheid te maken tussen hoofd- en bijzaken. Ga geregeld na of je dit plan ook uitvoert. Op deze manier optimaliseer jij jouw voorbereiding en bouw je vertrouwen in jezelf op. Ga niet tot het allerlaatste moment door met leren, maar stop de avond voor het tentamen. Probeer je een beetje te ontspannen. Meer informatie over plannen
Tijdens het tentamen
Hanteer negatieve gedachten Misschien is wel de moeilijkste opgave om op het examen zelf je aandacht te houden bij het examen (taakgericht bezig zijn) en niet weg te drijven in gepieker (en op je eigen persoon gericht te zijn). Het gaat dus om hanteren van eventuele hinderlijke negatieve gedachten en denkpatronen en doen waarvoor je was gekomen, namelijk het examen zo goed mogelijk maken! Neem pauzes Verdeel de tijd op het examen en pauzeer af en toe om even uit te rusten. Durf dit aan, want het voorkomt dat je gaat jachten. Lees de vragen zorgvuldig en geef volledige antwoorden. Angst brengt studenten ertoe om het examen maar af te raffelen, want dan is het maar voorbij. Schrik niet van blokkades Als je op het examen 'geblokkerd' raakt ga dan verder met iets anders of pauzeer even. Blokkeren / black out is niet meer dan dat kennis tijdelijk niet toegankelijk is. Hoe harder je dan zoekt, des te moeilijker wordt het Een blokkade kun je doorbreken: Spoor de aanleiding op Durf je misschien niet rustig na te denken en de tijd te nemen? Probeer het probleem te benaderen als een expert en een expert neemt de tijd om het probleem te analyseren voordat hij aan de slag gaat) Je hoeft niet alles te weten Alles voor 100% willen weten kan nu eenmaal niet en is ook niet nodig want het gaat erom dat je laat zien dat je genoeg weet. Blijf niet kleven aan een vragen maar ga door naar een vraag die je weet. Blijf niet krampachtig zoeken naar een detail dat je nu niet weet, maar ga naar de hoofdpunten door deze bijvoorbeeld in een getekend schema weer te geven. Pauzeer even Stop met steeds meer gespannen doorgaan, maar pauzeer even, ga even naar de WC, adem diep in en uit, strek je even goed uit. Pak je gepieker aan Ga niet door met steeds erger piekeren, maar pak gepieker aan, schrijf het gepieker bijvoorbeeld op, zet er een streep onder en schuif het papier opzij. Richt je aandacht weer op het examen en stuur jezelf met 'terug naar de vraag', of 'straks piekeren en nu het examen'
Na het tentamen
Evalueer Zeker als je bent gezakt is het nodig te evalueren, maar dat kan dan juist erg vervelend zijn. Zo snel mogelijk vergeten lijkt dan vaak de beste oplossing. Probeer te onderzoeken wat op het examen zelf niet goed ging. Analyseer jouw aanpak en organisatie van de studie en jouw manier van examen afleggen. Ga naar de nabespreking en stel daar vragen. Bespreek het examen met een medestudent, mentor, tutor of docent.
Studentenpsychologen - Universiteit Leiden