Gebruik een studiemethode

Hieronder staan voorbeelden van allerlei studiemethoden. Veel studenten hebben wel een voorkeur voor een bepaalde studiemethode. De gewoonten zijn per persoon verschillend.

We maken onderscheid tussen verschil- lende studiemethoden: onderstrepen, aantekeningen maken, een uittreksel, samenvatting en een schema maken. Omdat over elk van deze methoden meer te zeggen valt, bespre- ken we ze apart.

Daarmee willen we overigens niet zeggen dat je je tot een bepaalde methode moet beperken. Integendeel, wie flexibel studeert, zal zijn studiemethoden aanpassen, als tijdens het studeren blijkt dat dat nodig is.

Onderstreep

Voor een totaal-overzicht hoef je helemaal niet te onderstrepen. Je hebt voldoende houvast aan de (eventueel door jezelf aangevulde) inhoudsopgave. Als je echt regelmatig bijhoudt waar de paragrafen en hoofdstukken over gaan en de titels in je hoofd hebt, is het onderstrepen van de titels overbodig.

Zinnen waarin belangrijke hoofdzaken staan, hoef je niet helemaal te onderstrepen. Niet de hele zin is belangrijk. Een of twee steekwoorden zijn vaak voldoende. Het gaat er om dat bij het terugblikken het verhaal vanuit de onderstrepingen weer enigszins duidelijk wordt.

Kenmerken van goed onderstrepen zijn
• Onderstreep niet teveel. Onderstreep woorden i.p.v. zinnen en wanneer het een belangrijke betreft, zet dan liever een vertikale streep in de kantlijn.
• Onderstreep logisch en consequent. Gebruik nooit dezelfde onderstrepingen voor verschillende doeleinden. Geef gedeelten die je onduidelijk vindt aan met een ander teken.
• Zorg ervoor dat de tekst goed leesbaar blijft. Zet geen slordige en scheve strepen. Onderstreep bij voorkeur met potlood, je kunt vergissingen dan nog uitgummen.
• Onderstreep nooit iets voordat je een afgerond gedeelte gelezen hebt, bijv. een alinea, een paragraaf. Zoek eerst uit wat de essentie is en onderstreep vervolgens die woorden die de essentie weergeven. Je kunt de essentie pas ontdekken als je een afgerond gedeelte gelezen hebt.

Maak aantekeningen

signaalwoorden

bijvoorbeeld le, 2e of a), b) en c).
Je verduidelijkt hiermee de opbouw van de tekst.

symbolen

bijvoorbeeld P voor probleemstelling, H voor hypothese, M voor methoden. Experimenten met Exp, Samenvattingen met Sam. en voorbeelden met v.b. Je geeft hiermee de inhoud aan.

korte samenvatting

als er ruimte voor is, kun je een korte samenvatting in de kantlijn geven.

vraagteken

indien je een vraag hebt over de tekst zet dan een vraagteken in de kantlijn met daarbij wat je precies onduidelijk vindt. Vaak weet je bij herhalen niet meer wat de moeilijkheid was.

verwijzingen

je kunt verwijzen naar andere pagina's of tekstdelen of vakken om samenhang aan te geven. bijv. zie blz ...

kritiek

als je kritiek hebt, kun Je dat noteren in de kantlijn en bijv. aangeven met een kleine k.

Het is niet altijd mogelijk om aantekeningen in het boek of in de kantlijn te maken. Met name als het boek niet van jou is. Of soms is er weinig ruimte naast de tekst zodat aante- keningen de tekst onoverzichtelijk maken. Je kunt dan aantekeningen naast je boek maken. Voorbeelden van zulke aantekeningen zijn

vragenlijst

je kunt n.a.v. de tekst een lijst met vragen opstellen waar je een antwoord op wilt zoeken.

moeilijke punten

je kunt ook een lijst met moeilijke punten opstellen, die je aan het eind nog eens door wilt lopen.

begrippen of formule overzichten

om een overzicht van de tekst te krijgen kun je ook een lijst van de belangrijke termen, begrippen of verbanden maken.

Tenslotte: geef bij het maken van aantekeningen naast je boek duidelijk aan bij welk gedeelte tekst ze horen (bijv. door paginanummers of hoofdstuk/paragraafnummers).

Maak een uittreksel

Wat wordt verstaan onder een uittreksel?
In tegenstelling tot een samenvatting of een schema wordt in een uittreksel de volgorde en de opbouw van de tekst nauwgezet gevolgd. Kerngedachten, hoofdzaken en bijzaken (bijv. voorbeelden) worden zoveel mogelijk in eigen bewoordingen weergegeven. Hoe het ideale uittreksel eruit moet zien is moeilijk te zeggen. Wel geldt dat bij een goed uittreksel het boek niet meer of slechts gedeeltelijk nodig is.

Voor het maken van uittreksels volgen hier een aantal suggesties

• realiseer je dat het maken van een uittreksel veel tijd kost. Ga door middel van tijdschrijven na hoeveel tijd je nodig hebt voor het maken van een uittreksel en of je die tijd ook beschikbaar hebt. Wanneer je hiermee ontdekt niet voldoende tijd te hebben, verander je plannen en vraag je af of het maken van een uittreksel de meest gewenste aanpak is.
• schrijf niet, terwijl je leest. Probeer eerst kleine afgeronde delen te lezen en vat de stof vervolgens, liefst in eigen bewoordingen samen. En eerste kun je de essentie pas ontdekken als je een afgerond deel gelezen hebt en ten tweede worden punten vaak herhaald, en dikwijls zie je die herhalingen ook, onnodig, terugkomen in een uittreksel. Het gaat er juist om de informatie in verkorte en overzichtelijke vorm weer te geven.
• schrijf een overzichtelijk uittreksel. Zorg er tevens voor dat je de nummers van de bladzijden van het boek in je uittreksel noteert. Je kunt op die manier onduidelijkheden weer gemakkelijk terugzoeken.
• wanneer je merkt dat je het uittreksel dat je je voorgenomen had te gaan maken, te snel probeert af te maken, is dit misschien een signaal voor het zinloze van je aktiviteit. Probeer zoveel mogelijk flexibel te zijn, wat kan betekenen dat je van een boek bijv. drie hoofdstukken hebt uitgetrokken, twee hebt onderstreept en vijf kort hebt samengevat. Al naar gelang de moeilijkheids- graad en de inhoud van de hoofdstukken.
• vergelijk je uittreksels zo nu en dan met die van medestuden- ten. Probeer verschillen en overeenkomsten in de uittreksels aan te wijzen en te beargumenteren waarom je bepaalde punten hebt weggelaten of juist hebt benadrukt.

Maak een samenvatting

Wat wordt onder een samenvatting verstaan?
Uit het bovenstaande wordt al duidelijk dat het er bij een samenvatting op aan komt, dat je gebruik maakt van bondige formuleringen. Een samenvatting van een tekst wordt gevormd door de kerngedachten en hoofdzaken kort weer te geven in eigen woorden en in een 'logische' volgorde (niet noodzakelijk de volgorde die de schrijver hanteert, maar gin die verbanden duidelijk naar voren laat komen).

Bij het maken van een samenvatting kun je gebruik maken van je onderstrepingen, aantekeningen, uittreksels of schema's. De hoofdzaken die je bijvoorbeeld hebt onder- streept of in schema gebracht geef je in je samenvatting weer, waarbij je bovendien verbanden probeert te leggen tussen de verschillende onderdelen.

Waarom is het maken van een samenvatting nuttig?
Het maken van een samenvatting is een actieve vorm van studeren. Door het maken van een samenvatting kun je nagaan of je de inhoud van de tekst goed begrijpt. Meestal kun je geen samenvatting maken als je de stof niet begrijpt.

Het maken van een samenvatting is ook een middel om te controleren of je de kennis wel onder woorden kunt brengen, m.a.w. of je de stof ook actief beheerst. Als je een samenvatting maakt ben je gedwongen na te denken over de verbanden in de stof, zodoende krijg je meer oog voor de grote lijn in de tekst.

In een later stadium kun je de samenvatting gebruiken als leidraad bij het leren van details en feiten. Samenvattingen kun je bovendien later in je studie nog gebruiken als naslagwerk om de stof nog eens op te halen.