Studentenpsychologen
Als je alleen vroeger gepest bent, gaat het er om die periode af te ronden, de herinneringen los te laten en nieuwe manieren te vinden van omgaan met jezelf en van contact maken met anderen. Je leeft hoogst waarschijnlijk NU in een nieuwe en veiliger situatie, maar de oude reacties van vroeger kunnen je hinderen. Zo kunnen ze je zelfbeeld beïnvloeden en de manier waarop je nu omgaat met sociale contacten.
Veel mensen die worden gepest zijn geneigd zichzelf de schuld te geven van wat hen overkomt en zich schamen voor zichzelf dat hen dit overkomt. Dat is de reden dat kinderen vaak niet tegen hun ouders vertellen dat zij gepest worden. Ook de omgeving reageert meestal inadequaat. Men weet niet wat te doen of schuift de verantwoordelijkheid van zich af (bijvoorbeeld sommige scholen), bagatelliseert de situatie (het valt wel mee, kinderen plagen elkaar nu eenmaal) of men suggereert dat het pesten wordt uitgelokt door de gepeste persoon zelf. Dat laatste wordt ‘blaming the victim’ genoemd en het komt helaas, in situaties waar er plegers en slachtoffers zijn, veel voor.
Dit alles kan als gevolg hebben dat jij je haast niet meer kan voorstellen dat iemand om jou geeft. Dat is begrijpelijk, maar het kan er toe leiden dat je zeer terug getrokken en voorzichtig leeft. Dan doe je ook niet de ervaring op, dat je levenssituatie waarschijnlijk wezenlijk is veranderd. De periode van pesten is voorbij. Het gaat er om vertrouwen in jezelf op te bouwen en tot je door te laten dringen dat er nu mensen zijn die om je geven.
Als je lange tijd hebt geleefd in een situatie waarin je op je hoede moest zijn, dan is het moeilijk om vertrouwen te ontwikkelen in je medemensen. Ook als de onveiligheid in je levenssituatie is afgenomen, ben je waarschijnlijk geneigd tot voorzichtigheid en terughoudendheid. Maar dat kan een vervelende vicieuze cirkel op gang brengen. Mensen kunnen jouw voorzichtigheid en terughoudendheid opvatten als een teken dat jij niet zo geïnteresseerd bent in contacten en ze zullen op hun beurt afwachtend reageren. Dan zou jij weer kunnen denken dat men geen contact met jou wenst.
Vaak is het wel uit te leggen dat je wat terughoudend bent, maar dat je wel interesse in contact hebt.
Interesse blijkt ook uit de moeite die je voor iemand of een groep mensen wil doen. Nodig je huisgenoten eens uit voor een maaltijd, vraag naar de resultaten van een tentamen, enz. Zet de kleine stappen die je aandurft en verdiep je contacten. Ga na iedere stap na of dit een goed effect voor je had.
Zoals een student het uitdrukte ‘Je hebt een schil om je heen’, als voorzorgsmaatregel om je te beschermen voor nieuwe teleurstellingen. Je maakt je nergens meer druk over en je gelooft het wel. Maar je isoleert je zelf meer dan je waarschijnlijk wenst en je neemt meer afstand dan NU nodig is.
Te ruime grenzen hanteren en te veel accepteren of zelfs vastklampen aan iemand komt voor, maar deze strategie heeft ook nadelen. Je zegt als het ware te weinig nee en accepteert dingen die je misschien niet prettig vindt omdat je bang bent iemand te verliezen. Het kan er ook toe leiden dat je dingen toelaat die je absoluut niet wenst. Soms is het nodig om iemand te corrigeren en duidelijk nee te zeggen. En wie een duidelijk 'nee' niet accepteert is toch niet echt als een vriend te beschouwen. Raadpleeg zonodig gesprekken voeren.
Ook altijd maar klaar staan voor anderen, vinden dat je alles moet aankunnen zonder zelf aandacht voor jezelf te vragen en niet boos durven zijn, kan samenhangen met te ruime grenzen hanteren. Als je altijd maar probeert aardig te zijn, bereik je vaak onbedoeld het tegendeel. Er ontstaat geen relatie met wederzijdse vriendelijkheid, maar een relatie waar ongelijkwaardigheid gaat overheersen. Het evenwicht raakt zoek en het kan gebeuren dat mensen te veel gebruik van je gaan maken.
Je kunt leren je grenzen beter aan te voelen en deze op een goede manier aan te leren. De studentenpsychologen adviseren je er graag verder over.
- Wie wil er omgaan met iemand die zulke dingen heeft meegemaakt?
- Begrijpen de anderen wel hoe pijnlijk pesten is?
Daarbij leidt praten over schaamtevolle ervaringen maar al te vaak tot opnieuw weer voelen van die schaamte.
Dit verzwijgen kan vervelende effecten hebben. Mensen praten onderling veel over wat ze vroeger hebben meegemaakt en jij valt daar dan buiten. Je kunt dan niet mee doen aan een gewoon gesprek en je komt apart te staan. Zoals al hiervoor beschreven kan dit tot de interpretatie bij anderen leiden dat je niet geïnteresseerd bent in contacten.
De uitnodigende vraag ‘Hoe was jouw middelbare schooltijd?’ lijkt niet te beantwoorden. Probeer het toch te doen, maar vertel zo veel als je aankunt. Bijvoorbeeld ‘Dat was een moeilijke tijd voor mij, ik zal er later wel wat meer over vertellen’, of ‘De laatste twee klassen waren wel leuk, maar daarvoor ben ik gepest’. Je hoeft je hele verhaal niet in een keer te vertellen en ook niet aan iedereen. Neem er de tijd voor en zoek mensen uit die je vertrouwt, maar doe het wel, want het helpt om de slechte ervaringen te verwerken. In zo’n gesprek kan je mensen ook uitleggen dat je wat gevoelig bent voor bepaalde situaties (geplaag, ruzie, enz.).
Een bijzondere ervaring met anderen delen is vaak niet eenvoudig. Jouw ervaringen kunnen confronterend zijn voor anderen. Mocht iemand jouw ervaringen niet willen horen, vraag je dan af of jij eigenlijk wel met die persoon wil omgaan.
- Maak verschil tussen toen en nu. Pas op dat je slechte ervaringen in een bepaalde periode van je leven met bepaalde mensen niet generaliseert naar altijd (en dus nog steeds) en iedereen (dus ook de nieuwe mensen) nu.
- Aanvaard dat je gevoelig bent voor bepaalde situaties. Observeer jezelf en merk jouw gevoeligheden op. Heb hierin begrip voor jezelf.
- Soms helpt het om belemmerende denk- en gedragspatronen te doorbreken door stevig ‘Stop’, in jezelf te zeggen. Je kunt met een zekere strijdbaarheid tegen jezelf zeggen dat je al lang genoeg last hebt gehad van al dat gepest en dat nu het na-effect maar eens afgelopen moet zijn. Zo kan je vaste oude negatieve denk- en gedragspatronen doorbreken en nieuwe ervaringen opdoen. De studentenpsychologen kunnen je hierbij helpen door middel van een training of individuele gesprekken.