1. Een vriend(in) belt je op om mee uit te gaan
2. Het uitzendbureau belt of je voor ze wilt werken
3. In een werkgroep word je gevraagd of jij niet even het verslag wilt uittypen
4. Ouders, ooms en tantes, kennissen bieden je hun oude spullen aan (tafeltje, bankje) terwijl je deze zeer lelijk vindt
5. Iemand vraagt je mee naar een film te gaan die al zijn / haar andere vrienden al hebben gezien en je bent echt de laatste die hij / zij kan vragen
6. Je huisgenoot wil je fiets (brood, beleg, melk, etc) lenen, terwijl je ervaring is dat in de vocabulaire van deze huisgenoot 'lenen' betekent 'houden'.
7. Na een weekend bij je ouders krijg je appels, kaas, aardappels, vlees etc. mee, zodat je een extra weekendtas nodig hebt om de spullen te vervoeren.

• "Straks kwets ik ze!"
• "Straks worden ze boos!"
• "Ik moet goede redenen hebben om nee te zeggen!"
• "Ik mag niet van mening veranderen!"
• "Zelf vind ik het ook heel vervelend als iemand op zo'n moment nee zegt!"

1. 'Wanneer kwets je iemand?' in plaats van "Straks kwets ik ze!"

Wanneer kwets je iemand? Door te zeggen dat je iets mooi vindt, terwijl je eigenlijk denkt "zoiets lelijks heb ik nog nooit gezien" of "als ik thuis kom gooi ik dat eten gewoon meteen weer weg"? Of door te zeggen dat dit je smaak niet is, of simpelweg te bedanken voor het aanbod en te zeggen dat een ander er misschien veel meer plezier van kan hebben. Je kunt iemand bijvoorbeeld bedanken voor de goede bedoelingen, maar toch weigeren op het aanbod in te gaan.

2.1 'Kan ik 100% zeker voorspellen dat iemand boos wordt?' in plaats van "Straks worden ze boos!"

Door te denken "als ik nee zeg, dan wordt een ander boos" ben je al aan het voorspellen hoe die ander zal gaan reageren. Terwijl mensen de gave van toekomst voorspellen toch echt niet bezitten. Je bent negatief aan het anticiperen, terwijl je niet zeker weet hoe de ander zal reageren.

2.2 'Mag een ander niet boos worden?' in plaats van "Straks worden ze boos!"

Ook als jij daar niet zo goed tegen kunt, heeft een ander toch het recht om boos te worden of teleurgesteld te zijn als je een verzoek weigert. De meeste mensen vinden het vervelend als iemand boos op hen wordt en sommigen zijn daar zeer gevoelig voor. Vraag je af waarom jij daar gevoelig voor bent. Wat voorspel je in dit geval? Gaan er vreselijke dingen gebeuren? Je kunt je waarschijnlijk heel goed voorstellen waarom een ander het vervelend vindt dat je bijvoorbeeld niet mee wilt gaan om iets te gaan drinken. Maar als je niet wenst mee te gaan dan zal je toch nee moeten zeggen. Ook als je iets begrijpt, dan hoef je nog geen ja te zeggen.

3. 'Is uitleg verplicht?' in plaats van "Ik moet goede redenen hebben om nee te zeggen!"

Je hebt het volste recht om 'nee' te zeggen of een aanbod af te slaan zonder daarbij te vertellen waarom je weigert. Een gesprek verloopt echter vaak wel soepeler en je maakt het voor jezelf wel gemakkelijker als je toch een gangbare (sociaal acceptabele) reden noemt: "het is niet mijn smaak, dank je", "mijn kamer is al vol", "ik heb al een andere afspraak" of het al eerder genoemde: "je kunt er wellicht een ander plezier mee doen". “Ook Het spijt me, maar ik heb het te druk” is een aardig excuus. Door een reden te noemen neemt je mogelijke spanning uit het gesprek weg en voorkom je bijvoorbeeld gezichtsverlies voor een ander.

4. 'Moet ik altijd dezelfde mening houden?' in plaats van "Ik mag niet van mening veranderen!"

Soms besef je pas achteraf dat je toch weer 'ja' hebt gezegd en dat je hier graag op terug wilt komen. Dat is vervelend, maar je hebt het recht om van mening te veranderen. Een zin als "ik heb er nog eens over nagedacht en het spijt me, maar ik kan je toch niet helpen verhuizen" kan je mogelijk helpen. Doe dat dan wel zo spoedig mogelijk. Dan weet de ander waar hij aan toe is. Dat lijkt een overbodige mededeling, maar vervelende zaken worden nu eenmaal gemakkelijk uitgesteld.

5. 'Zijn vervelende situaties altijd te vermijden?" in plaats van "Zelf vind ik het ook heel vervelend als iemand op zo'n moment nee tegen mij zegt!"

Wat heeft jouw voorkeur en wat zou je zelf liever hebben: dat iemand tegen zijn zin met je mee gaat, steeds op zijn horloge zit te kijken wanneer hij het kan maken weer weg te gaan?! Of dat iemand eerlijk zegt geen zin te hebben. Op deze laatste manier weet je in ieder geval, dat als je samen iets onderneemt, je dat beiden ook echt wilt. Natuurlijk zijn er situaties waarin het handiger is om op een verzoek in te gaan, of waarin je het simpelweg niet kunt maken om nee te zeggen. Denk bijvoorbeeld maar aan verplichtingen in je werk, welke je geacht wordt na te komen. En soms, als een eenvoudig 'nee' niet lijkt door te dringen bij de ander, kan het helpen om toch je redenen te vermelden.
Ook kan het soms helpen een aantal keren 'nee' te blijven zeggen, stug te blijven volhouden terwijl de ander je op allerlei manieren probeert te overtuigen.

• spoor de automatische denkpatronen op
• leer de automatische denkpatronen te doorbreken
• stel kritische vragen
• vindt realistische antwoorden
• doe leerzame ervaringen op (in normale omstandigheden is de realiteit nooit zo erg als jij denkt)
• besef dat voor dit leerproces tijd nodig is!